Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 określa zasady kwalifikowalności i racjonalności kosztów ponoszonych przez beneficjentów.

Ogólne zasady kwalifikowalności

W zakresie inwestycji realizowanych w ramach art. 73 i art. 77 rozporządzenia 2021/2115 (inwestycje w gospodarstwach rolnych i w leśnictwie) finansowanych w formie dotacji do kosztów kwalifikowalnych zalicza się w szczególności koszty:
1) transportu do miejsca realizacji operacji materiałów służących realizacji operacji oraz maszyn i urządzeń objętych operacją, a także koszty montażu;
2) rozbiórki i utylizacji materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki pod warunkiem, że rozbiórka jest niezbędna w celu realizacji operacji

Koszty ogólne

Do kosztów ogólnych zalicza się w szczególności koszty:
1) przygotowania dokumentacji technicznej operacji, w tym:
a) kosztorysów inwestorskich,
b) projektów budowlanych,
c) wypisów i wyrysów z ewidencji gruntów i budynków,
d) projektu OZE (odnawialne źródła energii) i termomodernizacji,
e) audytu energetycznego;
2) sprawowania nadzoru inwestorskiego lub autorskiego;

3) związane z kierowaniem robotami budowlanymi.

W przypadku gdy pomoc dotyczy zakupu nowych pojazdów, nowym pojazdem, zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym, jest pojazd fabrycznie nowy, który nie był zarejestrowany.

Czego nie można finansować?

operacji/inwestycji ukończonych lub w pełni zrealizowanych przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy (chyba że wytyczne szczegółowe stanowią inaczej),

operacji/inwestycji, które mają charakter odtworzeniowy, z wyłączeniem operacji dotyczących dziedzictwa kulturowego. Inwestycja odtworzeniowa polega na zastąpieniu istniejącego budynku lub rzeczy
ruchomej (np. maszyny, urządzenia, wyposażenia, budowli, obiektu małej architektury) lub ich części nowym odtworzonym budynkiem lub rzeczą ruchomą, bez zwiększania zdolności produkcyjnych o co najmniej 25% lub bez gruntownej zmiany charakteru produkcji czy zastosowanej technologii.

Koszty niekwalifikowalne

W ramach inwestycji realizowanych na podstawie art. 73 i art. 77 rozporządzenia 2021/2015 i finansowanych w formie dotacji, za niekwalifikujące się do przyznania pomocy uznaje się w szczególności:

• koszty poniesione przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy (w przypadku kosztów ogólnych – przed 1 stycznia 2023 r.),
• koszty ogólne przekraczające 10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych,
• koszty remontu budynków lub budowli, jeśli nie są połączone z modernizacją,
• koszty zakupu nieruchomości,
• koszty zakładania sadów, plantacji wieloletnich i wymiany nasadzeń,
• koszty leasingu zwrotnego i dodatkowe koszty leasingu (marża finansującego, ubezpieczenie),
• podatek VAT (podatek VAT jest kosztem niekwalifikowalnym za wyjątkiem sytuacji, gdy beneficjent nie ma prawnej możliwości odzyskania VAT zgodnie z przepisami krajowymi.),
• koszt zakupu używanych maszyn i urządzeń (z wyjątkiem eksponatów w ramach operacji dotyczących dziedzictwa kulturowego),
• koszt zakupu zwierząt, nasion, roślin jednorocznych,
• koszty zakupu samochodów osobowych,
• koszty rozbudowy infrastruktury 5G i sieci światłowodowej,
• koszty inwestycji w nawodnienia i budowy ujęć wody,
• koszty zakupu kotłów do spalania słomy,
• koszty inwestycji mających na celu dostosowanie do norm unijnych (z wyjątkiem inwestycji wspieranych na podstawie art. 73 ust. 5 rozporządzenia 2021/2115),
• koszty sporządzania wniosków o przyznanie pomocy i płatność.

Racjonalność kosztów
Przyznawana pomoc musi dotyczyć operacji uzasadnionej pod względem racjonalności kosztów. Oznacza to, że inwestycja musi być:

• możliwa do wykonania,
• uzasadniona,
• dostosowana do celu, zakresu i zakładanych rezultatów.

Ocena racjonalności obejmuje:

uzasadnienie ekonomiczne – w jaki sposób inwestycja przyczyni się do osiągnięcia celu operacji lub wzrostu efektywności gospodarstwa?
racjonalność technologiczną – czy inwestycja jest niezbędna, komplementarna technologicznie, dostosowana do pro lu i skali produkcji?
racjonalność kosztową – czy planowane koszty są rynkowe?

Weryfikacja racjonalności kosztów odbywa się poprzez porównanie cen z cenami rynkowymi (publikacje, cenniki branżowe, oferty online, rozpoznanie telefoniczne itp.). W przypadku unikatowych lub skomplikowanych inwestycji ocenę przeprowadza grupa ekspertów.